Dolina Rodanu

To drugi – po Bordeaux – region winiarski Francji ze względu na ilość produkowanego wina. Znajduje się on – jak sama nazwa wskazuje – w dolinie rzeki Rodan i rozciąga się od Lyonu po Awinion. Podział regionu na część północną i południową jest podziałem zasadniczym:

• północny Rodan to część pomiędzy Vienne a Valence; główne szczepy tu uprawiane to syrah (czerwone) i viognier (białe); dominują tu łupki, granity i skały gnejsowe; klimat kontynentalny, czyli gorące lata i chłodne zimy – w takim klimacie świetnie sprawdza się syrah;

• południowy Rodan to część pomiędzy Montélimar a Awinionem; główne czerwone szczepy to grenache, cinsault, mourvedre i carignan, a białe to clairette; dominują tu gleby gliniasto-wapienne, grona dojrzewają później; klimat śródziemnomorski, czyli gorące suche lata i deszczowe zimy, idealny dla grenache i mourvedre, które bardzo lubią ciepło.

Apelacje północnej Doliny Rodanu

Tu powstają wina przede wszystkim robione z syrah i z tego są znane tutejsze wina. Czasem dodaje się do niego aptekarskie ilości białego viogniera. Powstają tu także śladowe ilości białych win robionych z tego szczepu z dodatkiem tutejszych typowych szczepów białych roussanne i marsanne (wszystkie opisane w zakładce Szczepy).

Prawa strona rzeki

Côte-Rôtie – to nieduża apelacja, w której winorośl pokrywa bardzo strome stoki, a rośnie tu głównie syrah. Wino z tej apelacji musi zawierać minimum 80% tego szczepu z charakterem.

Powstają tu wina bardzo bogate, pełne, pieprzne, o charakterystycznym fiołkowym aromacie z nuta przypraw. Wina świetnie smakują dość młode, ale równie dobrze po latach. Niemal żadna ilość miejsca na rozwój winnic sprawiła, że w latach sześćdziesiątych o mało nie upadło tu winiarstwo. Na szczęście udało się temu zapobiec głównie dzięki samozaparciu młodego pokolenia winiarzy.

Condrieu – to podobna apelacja do poprzedniej, tarasowe winnice, mała przestrzeń, trudność z utrzymaniem winnic w drugiej połowie XX wieku. Ale w Condrieu uprawia się zasadniczo viognier. Wino, które tu powstaje niemal oszałamia aromatem: morele, brzoskwinie, róże to tylko początek aromatycznej bomby jaką jest zwykle Condrieu. Win produkuje się tu mało, bo viognier to szczep kapryśny i trudny, więc cena zwykle jest bardzo wysoka.

Château Grillet (4 ha apelacji – jedna z najmniejszych we Francji) – to małe AOC leży w obrębie Condrieu. Także robi się tu viogniera, ale ma on inny charakter, bardziej surowy, mniej bujny, dla efektu potrzebuje leżakowania. Cena też wysoka z powodu małej produkcji i długiego procesu powstawanie (leżakowanie ok. 20 miesięcy).

St-Joseph – to z kolei apelacja czerwonych win z syrah. Robi się też co nieco z białych marsanne z niedużym udziałem roussanne. Ponieważ apelacja jest dość rozległa, wina bywają różne: od owocowych i lekkich po ciężkie i taniczne.

Cornas – trochę niedoceniana apelacja robiąca czerwone wina – niegdyś bardzo ciężkie, garbnikowe, ale obecnie łagodzi się je za pomocą nowych metod winifikacji: odszypułkowywanie, krótsza maceracja, dojrzałe owoce. Na pewno dobra relacja jakość-cena. Dobrze znosi upływ czasu, może leżeć nawet 20 lat.

St-Péray – powstają tu wina białe z marsanne i roussanne, a wśród nich także musujące (w Polsce chyba w ogóle niedostępne).

Lewy brzeg rzeki

Tutejsze gwiazdy regionu to dwie apelacje: Crozes Hermitage i Hermitage.

Crozes Hermitage – to największa apelacja północnej części Doliny Rodanu. Winnice układają się do stóp wzgórza Hermitage, czyli króla tutejszych win. W Crozes-Hermitage powstają głównie czerwone wina syrah bardziej miękkie, delikatniejsze i bardziej owocowe niż w Hermitage.

Białe wina – zaledwie 10% produkcji – powstają z marsanne i roussanne.

Hermitage – niekwestionowana szlachta regionu. Powstają tu pełne, niezwykle długowieczne wina (nawet 40 lat), mogące stawać w szranki z najlepszymi z Bordeaux czy Burgundii. Dobrze jest je pić po 10 latach. Oczywiście wyłącznie syrah – głębokie, bogate, bardzo eleganckie wina.

W zależności od miejsca, wysokości na stoku, gleby – w apelacji Hermitage mówi się o różnych stylach, jakie prezentują wina robione z gron pochodzących z różnych parceli. Nazywa się je climats (ponad 10 climats jest na wzgórzu Hermitage). I tak: Les Bessards (zachód i granity) daje wina szorstkie i mocne; Le Meal (gleba kamienista, wapienna) – jedwabiste wina; Beaume (gleba kamienista) – wina pełne pikanterii itd. Zwykle wino Hermitage robione jest z gron z różnych climats, choć zdarzają się wina z jednej parceli.

Z białych gron powstają wina o nutach miodowych za młodu, mineralnych z czasem. Białe wina z tego regionu mogą leżakować nawet do 30 lat, co jest niezwykłą cechą wśród białych win.

Apelacje południowej Doliny Rodanu

Tutejsze wina mają więcej wspólnego z winami z Roussillon czy Langwedocji lub Prowansji niż z północnym Rodanem. Dominującym szczepem jest tu grenache, choć większość czerwonych win to kupaże z syrah, mourvedre, cinsault itd. To w południowym Rodanie powstała sławna mieszanka GSM, czyli granache, syrah, mourvedre – przejęta obecnie przez Australię.

Robi się na południu także wina białe, dość miękkie i nisko kwasowe. Białe wina z regionu to wina pełne, owocowe, lekko kwiatowe, zdatne do picia jako młode. Zrobione zwykle ze szczepów: roussanne, grenache blanc, clairette i bourboulenc.

Grenache blanc to szczep biały rozpowszechniony głównie na południu Francji, a pochodzący z północnej Hiszpanii. Wchodzi w skład mieszanki Châteauneuf-du-Pape. Najwięcej uprawia się go w Roussillon. Podobnie, jak odmiana ciemna tego typy, winorośl grenache blanc jest bardzo odporna na suszę i wysokie temperatury, a nawet w takich warunkach może osiągnąć dobrą kwasowość i mineralność.  Clairette z kolei, to także biała odmiana, która także należy do 13-stki Châteauneuf-du-Pape, rzadko występuje solo, najczęściej w towarzystwie grenache blanc czy ugni blanc na południu Francji. Daje też dobre wina musujące w apelacji Clairette de Die. Daje wina dość kwasowe i ostre. Bourboulenc natomiast to biała odmiana starożytna pochodząca z Grecji. Jest jedną z białych odmian dopuszczonych do produkcji Châteauneuf-du-Pape.

Côtes du Rhône i Côtes du Rhône Village – to najbardziej ogólne apelacje w dolinie Rodanu. Wina oznaczone nazwą AOC Côtes du Rhône mogą być najróżniejsze w stylu: albo owocowe i lekkie albo ciężkie i pełne, bogate i taniczne. Zwykle jakość odzwierciedla cena. Wina z Côtes du Rhône Village (jak w przypadku win AOC Bordeaux i AOC Bordeaux Supérieur) są robione przy bardziej zaostrzonych regułach: mniejszej wydajności, pochodzenia gron zwykle z wapienno-kamienistych gleb. Wina są bogatsze, pełniejsze, bardziej złożone. Zwykle czerwone.

Châteauneuf-du-Pape – leży około 20 km na północ od Awinionu i jest miejscem powstawania jednego z najbardziej pożądanych win francuskich. Nazwę zyskała apelacja i wina stąd pochodzące od letniej rezydencji papieży, którzy przenieśli swą siedzibę do Awinionu (XIV w.).

Miejsce charakteryzuje się glebami pokrytymi w wielu miejscach jasnymi kamieniami zwanymi galets roulés – które dobrze absorbują światło i ciepło, przez co wspomagają dojrzewanie owoców.

Tworząc wino Châteauneuf-du-Pape można użyć do aż 13 szczepów. Oczywiście rzadko kto wykorzystuje wszystkie (to raczej legenda). Wina, które tu powstają są bardzo różne, ale z reguły to potężne, nieco taniczne, ale przy tym owocowe, gładkie i naprawdę przyjemne w piciu trunki.

Gigondas i Vacqueyras – to apelacje leżące na północny wschód od Châteauneuf-du-Pape. Wina tutejsze powstają z tych samych głównych szczepów południowego Rodanu: grenache, mourvedre, cinsault, syrah. W Gigondas kupaże oparte na grenache – z powodu gleby (gliniasto-wapiennej) i wysokości stoków (około 400m) oraz chłodniejszego klimatu – dają wina treściwe, intensywne, mocne, mogące leżakować nawet 10 lat. W Vacqueyras powstają wina mniej bogate niż w Gigondas, ale też lepsze za młodu, pełne i bardziej owocowe.

Tavel – to ciekawa apelacja, ponieważ pochodzą z niej tylko wina rosé. Są bardzo cenione, robi się je głównie z grenache z dodatkiem innych typowych szczepów. Wino jest zwykle wytrawne, dość mocne i dobrze zbudowane. Zwykle kosztuje też więcej niż inne rosé ze względu na dobra markę.

Pozostałe mniej znane apelacje:

Lirac – wina dość mocne, szorstkie;

Côtes du Ventoux – młoda apelacja, z której pochodzą raczej lekkie i owocowe wina czerwone i kwiatowe, lekkie białe;

Côtes du Lubéron – znane z dość świeżych białych win i owocowych czerwonych;

Côtes du Vivarais – mało znane, proste, łatwe wina;

Coteaux du Tricastin – spore tereny, z których pochodzą wina podobne do tych z oznaczeniem Côtes du Rhône AOC; decydowanie do picia za młodu.

W dolinie rzeki Drôme, na pograniczu północnego i południowego Rodanu leżą mało znane, a ciekawe apelacje:

Clairette de Die – apelacja, z której pochodzi słodkie wino musujące z muscat blanc à petit grains i clairette; robione inną metodą zwaną dioise: podczas drugiej fermentacji fermentuje cukier resztkowy, a nie dodany jak w metodzie tradycyjnej.

Crémant de Die – wytrawne musujące z tego samego regionu robione metodą tradycyjną – zawsze ze szczepu clairette.

Châtillon-en-Diois – wina spokojne (czerwone z gamay, białe z aligoté i chardonnay) z tego samego regionu, co powyższe wina musujące.