Alzacja to region na pewno mniej znany szerokiej publiczności niż Bordeaux czy Burgundia. Pochwalić się może jednak jednymi z najlepszych win białych w całej Francji. Region znajduje się dokładnie przy granicy niemieckiej, a na przełomie XIX i XX w. był częścią Niemiec. Nie powinno dziwić, że tutejsze szczepy, nazwy miejscowości, a co za tym idzie, nazwy win są zbliżone do niemieckich.
Siedlisko i topografia
Alzacja leży w klimacie umiarkowanym z dużą ilością słońca, ale długim i chłodnym okresem wegetacji; średnia temperatura lipca to około 24°C. Gleby są tu bardzo zróżnicowane, a dominują granity, wapienie, piaskowce, łupki, margle i gleby wulkaniczne.
Winnice alzackie leżą w dolinie ciągnącej się wzdłuż Renu. Od zachodu chronione są przez Wogezy, od południa przez Jurę, a od wschodu przez Schwarzwald.
Podział regionu
Bas-Rhin i Haut-Rhin, czyli Dolny i Górny Ren. Na północy w Bas-Rhin winnice nie są tak dobrze chronione przed deszczami przez góry, więc tutejsze wina są solidne, ale nieco mniej aromatyczne i intensywne niż te z południa. Stąd wśród tutejszych winnic niewiele Grand Cru. Na południu Alzacji jest niezwykle sucho, więc wina są tu mocniejsze i bardziej aromatyczne. Haut-Rhin skupia więc znakomitą większość alzackich Grand Cru.
Butelki
Wąskie i wysokie typu flutes – charakterystyczne także dla białych win niemieckich. O tym typie mówi się też butelka reńska.
Szczepy białe: riesling, pinot gris, sylvaner, pinot blanc, gewurztraminer i muscat (rieslinga i gewurztraminera można uprawiać na terenie Francji tylko w Alzacji). Poza tym uprawia się tu także chasselas i auxerrois, które używane są jedynie do tworzenia mieszanek zwanych tu Edelzwicker.
Chasselas to biała odmiana, która największy sukces odniosła w Szwajcarii. Daje dość lekkie wina, dobrze łączy się z sauvignon blanc, pinot gris, czy pinot blanc. W Szwajcarii daje wina nieco kwiatowe, mineralne i owocowe o dobrej kwasowości, dzięki czemu dobrze się starzeją. Poza tym krajem, jest to dość neutralny szczep, wykorzystywany głównie do mieszanek.
Auxerrois to odmiana prawdopodobnie alzacka, o charakterystycznej, dość wysokiej kwasowości, uprawiana w wielu krajach Nowego Świata. Alzackie auxerrois świetnie łączy się z pinot blanc i doskonale nadaje się do win typu Edelzwicker. Daje wina cytrusowe o silnej nucie limonki i delikatnych piżmowych niuansach.
Szczepy czerwone: pinot noir (zaledwie kilka procent upraw).*
W Alzacji uprawia się te same szczepy, co w pobliskich Niemczech, jednak charakter win alzackich jest zdecydowanie inny. I tak: typowy riesling alzacki na pewno powinien być bardziej wytrawny, ostrzejszy i często bogatszy, mineralny z charakterystycznymi nutami naftowymi; muscat z Alzacji zwykle jest lżejszy, bardzo aromatyczny; pinot gris z kolei to wino mocne, pełne, ale mniej rześkie; gewurztraminer (pisany bez umlautu! – dla Alzatczyków to ważne) to najbardziej aromatyczna odmiana z charakterystycznym różano-korzennym zapachem; pinot noir, jako jedyny czerwony szczep tutaj uprawiany, daje wina o jasnej sukni, czasem niemal ledwie ciemnoróżowe, rześkie, lekkie, dalekie od charakteru burgundów; sylvaner i pinot blanc to z kolei zwykle szczepy dające wina prostsze.
Wina alzackie od 1972 r. muszą być butelkowane w miejscowości, z której pochodzą. Alzacja była pierwszym regionem Francji, który zaczął nazywać swoje wina przy użyciu nazwy szczepu. Taki sposób zapożyczył stąd cały Nowy Świat.
Le Bistro des Saveurs – Alzacja
Alzacki Szlak Wina – to szlak ciągnący się od Marlenheim na północy po Thann na południu regionu. Po drodze zwiedza się winnice także te Grand Cru, miasteczka i wsie ze słynną zabudową z muru pruskiego, gdzie w małych knajpkach można spróbować lokalnych win i potraw.
Klasyfikacja i nazewnictwo (prawo obowiązujące od 1962 r.)
Nazwa apelacji stosowanych w regionie to: AOC Alsace lub Vin d’Alsace.
Poza tym:
Alsace Grand Cru – to określeniekonkretnych winnic, którego może używać 51 winnic o najlepszej renomie i długiej historii. Grand cru można nazwać wino, które pochodzi z konkretnych posiadłości i jest wyprodukowane z jednej z czterech najlepszych odmian: rieslinga, pinot gris, muscata i gewurztraminera.
Vendange Tardive to określenie dosłownie znaczy „późny zbiór” i oznacza, że wino zrobiono z bardzo dojrzałych owoców.
Sélection de Grain Nobles – to z kolei określenie selekcji gron zrywanych pojedynczo w latach, kiedy na gronach pojawią się ślady botritis, czyli szlachetnej pleśni.
Cremant d’Alsace – to wino musujące robione metodą tradycyjną (jak w Szampanii) zazwyczaj z odmiany pinot blanc, choć dopuszcza się pinot gris, pinot noir, riesling, a nawet chardonnay.
Edelzwicker – to informacja na etykiecie, dzięki której wiemy, że dane wino to kupaż. Można doń wykorzystać wyżej wymienione szczepy, a oprócz nich także auxerrois i chasselas.
Lista Grand Cru Alsace:
Altenberg de Bergbieten/Bergbieten
Altenberg de Bergheim/Bergheim
Altenberg de Wolxheim/Wolxheim
Brand/Turckheim
Bruderthal/Molsheim
Eichberg/Eguisheim
Engelberg/Dahlenheim, Scharrachbergheim
Florimont/Ingersheim, Katzenthal
Frankstein/Dambach-la-Ville
Froehn/Zellenberg
Furstentum/Kientzheim, Sigolsheim
Geisberg/Ribeauville
Gloeckelberg/Rodern, Saint-Hippolyte
Goldert/Gueberschwihr
Hatschbourg/Hattstatt, Voegtlinshoffen
Hengst/Wintzenheim
Kaefferkopf/Ammerschwihr
Kanzlerberg/Bergheim
Kastelberg/Andlau
Kessler/Guebwiller
Kirchberg de Barr/Barr
Kirchberg de Ribeauvillé/Ribeauville
Kitterlé/Guebwiller
Mambourg/Sigolsheim
Mandelberg/Mittelwihr, Beblenheim
Marckrain/Bennwihr, Sigolsheim
Moenchberg/Andlau, Eichhoffen
Muenchberg/Nothalten
Ollwiller/Wuenheim
Osterberg/Ribeauvillé
Pfersigberg/Eguisheim, Wettolsheim
Pfingstberg/Orschwihr
Praelatenberg/Kintzheim
Rangen/Thann, Vieux-Thann
Rosacker/Hunawihr
Saering/Guebwiller
Schlossberg/Kientzheim
Schoenenbourg/Riquewihr, Zellenberg
Sommerberg/Niedermorschwihr, Katzenthal
Sonnenglanz/Beblenheim
Spiegel/Bergholtz, Guebwiller
Sporen/Riquewihr
Steinert/Pfaffenheim, Westhalten
Steingrubler/Wettolsheim
Steinklotz/Marlenheim
Vorbourg/Rouffach, Westhalten
Wiebelsberg/Andlau
Wineck-Schlossberg/Katzenthal, Ammerschwihr
Winzenberg/Blienschwiller
Zinnkoepflé/Soultzmatt, Westhalten
Zotzenberg/Mittelbergheim
*Wszystkie wyżej wymienione szczepy opisano w dziale „Szczepy”.
