Chile

Historia winiarstwa w Chile sięga XVI w. i jest powiązana z przybyciem europejskich misjonarzy, którzy sadzili winorośl, żeby robić wina w celach sakramentalnych.
Jednak nim wina chilijskie podbiły rynki całego świata musiało minąć kilka wieków, bo dopiero w XX w. zaczęto robić wino na większa skalę, a w latach 80-tych zaczęto je eksportować.

W Chile, kraju rozciągniętym na długość 4300 km i wąskim na 160 km tereny są bardzo zróżnicowane, co sprawia, że wina z różnych lokalizacji znacznie mogą się od siebie różnić. Kraj jest rozciągnięty pomiędzy Oceanem Spokojnym z zachodu i Andami od wschodu i ma świetne warunki uprawy winorośli.
Na klimat największy wpływ mają właśnie – Pacyfik i Andy. Winnice chłodzone są przez antarktyczny prąd oceaniczny w jednych miejscach, podczas gdy w innych, nawadniane przez topniejący w górach śnieg.

Tereny winiarskie rozciągają się na około 1000 km od północnych winnic Atacama po południowe Malleco Valley. W północnych regionach klimat jest zdecydowanie gorętszy, a w okolicach Bio-Bio jest bardziej wilgotno i deszczowo.

Zdaje się, że optymalne warunki upraw są w Central Valley, gdzie klimat jest gorący i suchy, ale amplitudy dzienne są na tyle znaczące, że pomaga to winogronom odpoczywać i zachować dobry poziom kwasowości.
W większości regionów chilijskich winiarze muszą nawadniać winnice, ale na południu z kolei większym problemem jest Prąd Antarktyczny Humboldta, który niesie chłodne powietrze.
Popisowym winem Chile jest carmenere, które pochodzi z Bordeaux, ale tu znalazło swoja nową ojczyznę. Poza tym uprawia się tu cabernet sauvignon, merlot, shiraz, chardonnay i sauvignon blanc.

Ciekawostką jest, że w dawnych czasach w Chile winiarze używali beczek bukowych, które zostały wyparte przez nierdzewna stal i dąb dopiero na koniec XX w.

Najwyższym stopniem klasyfikacji win chilijskich jest określenie DO (Denominación de Origen), czyli odpowiednik AOC we Francji, czy DO w Hiszpanii.

Regiony winiarskie

Coquimbo Regions: Elqui Valley, Limarí Valley, Choapa Valley.
Aconcagua Regions: Aconcagua Valley, Casablanca Valley, San Antonio Valley.
Central Valley Regions: Maipo Valley, Cachapoal Valley, Curicó Valley, Maule Valley.
Southern Regions: Itata Valley, Bío-Bío Valley, Malleco Valley.

Poza podziałem regionów winiarskich zgodnie z ich ułożeniem z północy na południe w obrębie kolejnych prowincji, można podzielić je na regiony wybrzeża (Costa Areas), regiony Centralnej Kordyliery (Entre Cordilleras Areas) i regiony wschodnie, andyjskie (Andes Areas). Ten podział obrazuje wpływ oceanu i gór na tutejsze winiarstwo.

COQUIMBO

Ten północny region winiarski jest najbardziej znany z produkcji Pisco, podobnie jak Atacama. Z tych terenów pochodzi dużo winogron przeznaczonych na wina stołowe.
Dzieli się na trzy podregiony: Elqui Valley, Limari Valley oraz Choapa Valley (nazwy regionów są tożsame z nazwami prowincji i ich terytoria pokrywają się).

Elqui

To region uprawy winorośli w Coquimbo na północnym krańcu winiarskiego obszaru w Chile (czyli północny kraniec centrum kraju) leżący na skraju pustyni Atacama. To region andyjski (andes areas).
Niezbędne jest tu nawadnianie winnic ze względu na gorący i suchy klimat.
Region jest znany przede wszystkim z produkcji pisco oraz z sauvignon blanc i shiraza.
Ponieważ jest to najcieplejszy region w Chile i chyba jeden z najcieplejszych na świecie, winnice posadzono na wysokości nawet do 2000m n.p.m. Duże amplitudy dzienne pozwalają winorośli zachować odpowiednią kwasowość.
Denominación de Origen: Elqui Valley
Gleby: gliny, muły i kreda.

Limari

To subregion w obrębie regionu Coquimbo, leżący we wszystkich trzech strefach nadbrzeżnej, andyjskiej i centralnej.
Jest to także niezwykle ciepły region winiarski będący pod wpływem powietrza pustynnego znad pustyni Atacama. Jednak przez środek doliny płynie rzeka Limari, która nieco łagodzi gorący klimat.
Duża cześć tutejszych zbiorów przeznaczana jest na wina stołowe.
Odmiana, która tu dominuje i udaje się najlepiej to chardonnay, a to dzięki wapiennym glebom w części regionu, które chardonnay bardzo lubi. Tutejsze wina z chardonnay mają charakter mineralny.
Denomination of Origin: Limarí Valley
Gleby: gliny, muły i wapienie.

Choapa

To kolejny region, andyjski, znajdujący się w obrębie Coquimbo. Leży ona w największym przewężeniu Chile. Składa się z dwóch sektorów: Illapel i Salamanca. Produkuje stosunkowo niewiele win wysokiej jakości, a wyróżniają sie głównie te z shiraz i cabernet sauvignon.
Denomination of Origin: Choapa
Gleby: gliny, muły i kredy.

ACONCAGUA

Dolina Aconcagua to region geograficzny i jednocześnie region produkcji wina położony około 100 km na północ od Santiago – stolicy Chile. Region nazwano od nazwy przepływającej rzeki, która została tak nazwana od nazwy najwyższego szczytu Andów.
Gorący i suchy obszar wydawał się przez długi czas niezdatny do uprawy winorośli, jednak kiedy Maximiano Errazuriz posadził tu pierwsze krzewy, które dały potem niezwykłe wina z cabernet sauvignon, merlot i shiraz, zaczęto podchodzić poważnie do możliwości tutejszego mikroklimatu.
Winnice leżą tu głównie wzdłuż rzeki, która łagodzi temperatury i niesie wody roztopowe z gór, niezbędne dla nawadniania tutejszych upraw. Większość winnic znajduje się na wysokości od 50m do 1000m n.p.m.
Charakterystyczna cechą klimatu w górach południowoamerykańskich jest specyficzna cyrkulacja powietrza: ziemia nagrzewa się w suchym i gorącym popołudniem, gorące powietrze unosi się w górę i przepływa w kierunku z zachodu na wschód, gdzie powietrze jest chłodniejsze. Proces odwraca się, gdy ziemia stygnie.

Wgłąb lądu dominuje niepodzielnie cabernet, na nabrzeżu zdecydowanie więcej pojawia się odmian białych (głównie sauvignon blanc).
Gleby: ilaste i piaszczyste na wschodzie; granit i gliny na zachodzie.
Denomination of Origin: Aconcagua

Casablanca Valley

Subregion w obrębie regionu Aconcagua leżący w strefie nadbrzeżnej (costa region), w której pierwsze winorośle sadzono pod koniec XX w., a wina z tego regionu niemal natychmiast podbiły świat. Panuje tu chłodny śródziemnomorski klimat, z mglistymi porankami, a dominują piaszczysto-gliniaste gleby. Są to doskonałe warunki dla win białych z sauvignon blanc, chardonnay i czerwonych z pinot noir. I właśnie dolina znana jest najbardziej z dość ostrych w charakterze białych win.
Ich produkcja jest tu w ogóle możliwa przede wszystkim dzięki wpływom antarktycznego prądu Humboldta, który przynosi ochłodzenie powietrza i poranne mgły.
Gleby: gliny i piaski
Denomination of Origin: Casablanca

San Antonio Valley

Subregion w obrębie Aconcagua lezący także w strefie nadbrzeżnej, jak Casablanca, na południe od niej. To stosunkowo młody region winiarski podzielony na cztery sektory: Leyda (to wschodząca gwiazda wśród regionów winiarskich Chile specjalizująca się w sauvignon blanc i shiraz), Lo Abarca, Rosario i Malvilla.

Jest to jeden z chłodniejszych regionów, w którym na granitowych i gliniastych glebach hoduje się winorośl dająca białe, świeże, kwasowe wina oraz czerwone, pikantne i żywe. Region słynie z tego, że można tu produkować świetne wina z pinot noir.
Wpływ prądu Humboldta jest tu jeszcze silniejszy niż w Casablanca, dlatego region przypomina warunkami klimatycznymi, zagrożeniem wiosennymi przymrozkami i chłodnymi rankami bardziej Bordeaux niż jakikolwiek inny region Chile.
Denomination of Origin: San Antonio
Gleby: granity i gliny

CENTRAL VALLEY

Central Valley (El Valle Central) jest jednym z najważniejszych obszarów produkcji wina w Ameryce Południowej.
Jest także jednym z największych winiarskich regionów w tej części świata, bo rozciąga się od Maipo w okolicy Santiago aż po Maule 400 km na południe. Dzieli się na subregiony (od północy): Maipo, Rapel (Cachapoal i Colchagua), Curicó i Maule.
Dzięki dużej – rozciągniętej z północy na południe – powierzchni region oferuje szereg różnych stylistycznie win pochodzących z różnych terroir, ponieważ każdy z subregionów wyróżnia się własnym stylem.

Na etykietach win chilijskich pojawia się nazwa Central Valley tylko wtedy, kiedy wino robione jest masowo i pochodzenie gron nie ma znaczenia. W innych przypadkach zawsze na etykiecie pojawia się nazwa konkretnego subregionu, co pozwala nam pojąć styl wina.

Sadzi się tu głównie cabernet sauvignon, merlot, shiraz i carmenere. Pośród białych dominują chardonnay i sauvignon blanc, a w chłodniejszych regionach winiarze eksperymentują z viognier, riesling, a nawet gewürztraminer.

Maipo

Region w pobliżu Santiago, w którym winnice ciągną się od stolicy po podnóża Andów (po drugiej stronie gór rozpościera się argentyńska Mendoza) i w drugą stronę, na zachód w kierunku wybrzeża.
To jeden z najstarszych regionów uprawy winorośli – to tu w XIX w. swoje pierwsze kroki stawiały winnice takie jak Santa Rita czy Concha y Toro.

Region ma klimat śródziemnomorski, a dominujące tu gleby to piaski i żwiry na wschodzie, a więcej gleb gliniastych na zachodzie.

Dzieli się na trzy obszary: Alto Maipo, Central Maipo (Maipo Medio) i Pacific Maipo (Maipo Bajo).
To chyba jedna z bardziej prestiżowych lokalizacji winiarskich w Nowym Świecie w ogóle. Jest czasem nazywana „chilijskim Bordeaux”.
Alto Maipo – u podnóża Andów znane jest głównie z klasycznych i pełnych, bardzo eleganckich cabernet sauvignon. Obejmuje podregiony Puente Alto i Pirque.
Central Maipo – leżące wzdłuż rzeki Maipo to ciepły region, o mniejszej ilości opadów, gliniastych glebach i winach mniej wyrafinowanych. Słynie z carmenere.
Pacific Maipo – o dużym wpływie morskiego powietrza, gdzie dość dobrze wychodzą wina z białych odmian oraz cabernet sauvignon. Obejmuje obszar miejscowości Isla de Maipo i Talagante.

Pirque leży tuż na południe od Santiago. Znany z mocnych, skoncentrowanych win czerwonych z cabernet sauvignon. Region charakteryzuje się bardzo dużymi amplitudami dziennymi (różnice nawet do 20 stopni), co pozwala gronom rozwijać skomplikowane aromaty i dobra koncentrację, ponieważ spowalnia dojrzewanie.
Choć gwiazda zdecydowanie jest tu cabernet, to carmenere daje niewiele słabsze wyniki.

Puente Alto to jeden z pierwszych regionów uznanych jako odrębne w Chile. Leży na południe od Santiago i jest znane z najdroższych cabernet w Chile. W 2004 roku na degustacji w Berlinie lokalne wina z Viñedo Chadwick pobiły Chateaux Lafite, Latour i Margaux i włoskich mistrzów Sassicaia i Tignanello.

Część win klasyfikowanych na etykietach jako Maipo, Pirque, Puente Alto czy Talagante pochodzi w gruncie rzeczy z regionu Santiago, jednak oznaczenia wyżej wymienione są zdecydowanie bardziej prestiżowe. I choć elita winiarstwa Chile, jak Santa Carolina, Viñedo Chadwick czy Almaviva, znajdują się w granicach Santiago, wina tych producentów klasyfikowane są jako Maipo.

Talagante to subregion Maipo położony na północny zachód od Santiago i obejmuje większość terenów Central Maipo i Pacific Maipo. Klimat tu jest chłodniejszy, więc dobrze maja się tu białe odmiany: chardonnay i sauvignon blanc. Rzadko oznaczenie pochodzenia z talagante widnieje na etykietach win produkowanych tutaj, najczęściej zyskują one oznaczenia Maipo Valley.

Rapel

To dolina będąca dużym regionem produkcji wina w Central Valley w Chile. Składa się z Colchagua i doliny Cachapoal. Produkuje sie tu zarówno codzienne wina, jak i wybitne i drogie etykiety. Specjalnością regionu jest cabernet sauvignon, syrah i carmenere.

Rapel Valley leży na południe doliny Maipo i jest otoczona przez pasma górskie Andów i Cordillera de la Costa. Nazwa doliny pochodzi od rzeki Rapel, która jak wszystkie rzeki w Chile ma zbawienny wpływ na tutejsze uprawy niosąc wody roztopowe z gór.

W obrębie Rapel można rozróżnić dwa podregiony znacznie się od siebie różniące, czyli Colchagua i Cachapoal. wina z Rapel rzadko teraz są oznaczane ogólnym oznaczeniem Rapel Valley – większość ma na etykiecie nazwę konkretnego podregionu, czyli Colchagua bądź Cachapoal.
Region Rapel i jego podregiony znane sa głównie z win czerwonych, choć sadzi się tu także chardonnay i sauvignon. Co ciekawe, w tym regionie podejmuje się tez próby z odmiana, która zrobiła furorę po drugiej stronie Andów w Mendozie, czyli malbekiem.

Cachapoal
Cachapoal to część północna Rapel Valley, która jest „koniem pociągowym” winiarstwa chilijskiego, bo produkuje się tu dużo codziennych i prostych win.

Panuje tu klimat śródziemnomorski i dominują piaszczyste i żwirowe gleby. najbardziej godne uwagi są tutejsze cabernety i carmenere. Dla tej drugiej odmiany szczególnie dobre są iły na wschodzie Cachapoal. Najlepsze carmenere w regionie pochodzą z okręgu Peumo – pełne, owocowe i żywe.

Colchagua
To region znajdujący się w południowej części Rapel Valley. Największym uznaniem cieszą się cabernety, carmenere i syrah.
Wina z Colchagua przyciągają uwagę całego winiarskiego świata, uchodzą bowiem za bardziej eleganckie i prestiżowe niż te z Cachapoal, a niemal tak samo prestiżowe jak z Maipo Valley, choć Colchagua to region stosunkowo młody w porównaniu z Maipo.
Dominują tu gliny, piaski i granit, a klimat jest nieco chłodniejszy niż w Maipo, a większość winnic najważniejszych w Colchagua leży w kręgu nadbrzeżnym z dużym wpływem powietrza morskiego. Region dzieli się dalej na okręgi: Apalta, Peralillo i Lolol.
Apalta rozsławiona została dzięki winom z winnicy Lapostolle, czy „Folly Syrah” od Montesa, a cały region Colchagua przez takie marki jak Los Vascos (współwłaściciele to rodzina Rotschildów i właściciele Santa Rita).

Curicó

Region położony 200 kilometrów na południe od Santiago. Winorośl trafiła do tego regionu już w XIX w., a współczesne uprawy zapoczątkował tu znany wszystkim producent hiszpański Miguel Torres.
Klimat w Curico różni się zasadniczo od innych regionów, ponieważ tu cieplejsze regiony znajdują się po stronie zachodniej, odwrotnie niż w pozostałych regionach chilijskich w strefie nadbrzeżnej będącej pod wpływem prądu morskiego. Najważniejsze ośrodki produkcji win znajdują się w chłodniejszej części Curicó – w miastach Curicó Molino (np. Echeverria czy Montes)
Flagowym winem Curicó jest sauvignon blanc, a z drugiej strony to miejsce w Chile, gdzie sadzi się chyba najwięcej różnych odmian.
Region Curicó dzieli się zasadniczo na dwa subregiony: Teno na północy i Lontue na południu.

Lontue
Sub-region Curicó Valley w jego południowej części, będący siedzibą znanych firm winiarskich (Valdevieso, Echeverria) Najważniejsze odmiany subregionu to cabernet sauvignon i sauvignon blanc. Najważniejsze centra winiarskie w okręgu to Molina, Sagrada Familia i Lontue.
Nietypowe w Lontue są gleby: kamienie, skały wulkaniczne, a przede wszystkim wapienie, dzięki którym plony w regionie są dość wysokie. To predestynuje region do produkcji win na dużą skalę – raczej mniej skoncentrowanych, codziennych, niż wysokiej klasy.
Teno
Mały okręg winiarski w Curicó, w jego północnej części. Najbardziej udane wina z Teno to cabernety, carmenere, chardonnay i sauvignon blanc. Oznaczenie regionu Teno najczęściej zastępowane jest oznaczeniem ogólnym Curicó.

Maule

To stary, zasłużony i największy (30 tys. ha) region winiarski Chile, który przeżywa renesans, choć długo był pomijany w czołówce regionów winiarskich tej części Ameryki Południowej. Należy do regionu głównego Central Valley.
Dominują tu gleby gliniaste, piaski i mady, a klimat jest chłodniejszy niż gdziekolwiek dalej na północ. Opadów jest też więcej, dlatego tutejsze wina charakteryzują się wyższą kwasowością niż ich odpowiedniki z regionów północnych.
Region znany jest z win, które powstają z owoców zebranych ze starych krzewów carignan. Dają one miękkie, ziemiste wina o charakterystycznym aromacie suszonych śliwek.
Oczywiście jest to niewielka ilość w stosunku do wiodących odmian takich jak cabernet sauvignon i carmenere.
Loncomilla to ważny subregion Maule. Leży on w samym sercu Maule, a najważniejszymi tu winami są mieszanki w stylu bordoskim. Ciekawe, że większość tutejszych winnic leży na dość płaskim terenie i na glebach płodnych, które mogą nieść wysokie plony. Wielu winiarzy rezygnuje więc z nawadniania, żeby zapewnić niższe plony i polepszyć jakość i koncentrację win.
W Loncomilla produkuje się także – tradycyjnie w Maule – wina z odmiany carignan.

REGIONY POŁUDNIOWE

Itata Valley
Nowicjusz wśród winiarskich regionów Chile, choć historia nasadzeń sięga czasów kolonialnych, kiedy region znany był zasadniczo z win z muscata aleksandryjskiego. Można tu znaleźć także stare krzewy carignan. Ale w czasach współczesnych jest to region mało znany i dopiero eksplorowany przez nowe pokolenia winiarzy.
Winnice skupiają się w tym regionie wokół miast: Chillan, Quillón i Coelemu.

Bío-Bío Valley
To ciekawy region wysunięty daleko na południe w stosunku do reszty winiarskich obszarów w Chile. Znajduje się aż 500 km na południe od Santiago. Warunki do upraw nie są tu zbyt łatwe, bo zagrożeniem są najwyższe spośród wszystkich regionów opady i silne wiatry. Mimo to wysiłki winiarzy mogą się opłacać, bo region staje się coraz bardziej znany ze swoich pinot noir, sauvignon blanc i chardonnay – świeżych, lekko kwasowych, żywych.
Coraz więcej amatorów wina ma ochotę na ostrawe wina z Bío-Bío, a poza tym region zasłynął dobrymi próbami z odmianami lubiącymi chłodniejsza aurę, jak riesling, gewürztraminer i viognier.

Malleco Valley
Najbardziej wysunięty na południe region winiarski Chile, więc nie dziwi fakt, że udają się tu odmiany typowe także dla Bío-Bío ze szczególnym naciskiem na chardonnay i pinot noir.
Jest to bardzo mały region, w którym areał upraw wynosi zaledwie 40ha, jednak możliwości jakie otwiera przez winiarstwem chilijskim ze względu na chłodniejszy klimat i specyficzne warunki glebowe, pozwala mieć nadzieje, że to zaledwie początki rozwoju tego regionu.
Tutejsze wina, jak nigdzie indziej oferują świetną świeżość i pikantny charakter.